Alle EU-lidstaten hebben de afgelopen jaren verplicht een UBO-register ingesteld, gebaseerd op de vierde en vijfde anti-witwasrichtlijn. In dit register worden van juridische entiteiten de ‘uiteindelijk begunstigden’, ofwel de UBO’s, vastgelegd. In Nederland is de richtlijn in 2018 geïmplementeerd en is het register op 27 september 2020 in werking getreden. Sindsdien is het nodige veranderd met betrekking tot het UBO-register. Bent u benieuwd naar de laatste stand van zaken? Lees dan snel verder.
Op wie heeft de registratie betrekking?
De registratie van de UBO vindt plaats bij de beheerder van het register: de Kamer van Koophandel (KvK). De informatie die in het UBO-register is opgenomen heeft betrekking op…
- … de participant en/of belanghebbende in de juridische entiteit;
- … degene(n) die zeggenschap heeft/hebben binnen deze entiteit.
De volgende juridische entiteiten vallen onder de reikwijdte van het UBO-register:
- Vennootschappen onder Firma (Vof)
- Maatschappen en Commanditaire Vennootschappen (CV)
- Niet-beursgenoteerde Besloten Vennootschappen (BV)
- Naamloze Vennootschappen (NV)
Wat is het doel van het UBO-register?
Het primaire doel van het UBO-register is het tegengaan van financieel-economische criminaliteit. Het UBO-register maakt inzichtelijk wie een aanzienlijk belang heeft in een onderneming. Zo kan de Financiële Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD) het register raadplegen om belastingfraude te onderzoeken en aan de hand van de beschikbare informatie criminele activiteiten zoals witwassen en terrorismefinanciering terugdringen.
Voor elke burger en rechtspersoon was het mogelijk om de UBO van (nagenoeg) elke onderneming op te vragen. Vervolgens kon deze informatie zonder belemmeringen worden gedeeld.
Gegevens raadplegen in het UBO-register
Het UBO-register moet voldoen aan de eisen voor gegevensbescherming en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Tot op heden kon men het UBO-register tegen betaling inzien. Daarvoor moest zich men zich wel eerst online registreren en identificeren. De volgende informatie was opvraagbaar:
- Voor- en achternaam;
- Geboortemaand en -jaar;
- Nationaliteit;
- Woonstaat;
- Aard en omvang van het door de UBO gehouden economisch belang.
Diverse overige persoonlijke gegevens over de UBO, zoals het BSN-nummer en de geboortedatum, het woonadres en een afschrift van een geldig identiteitsdocument, zijn wel opgenomen, maar niet publiek toegankelijk. Voor verschillende overheidsinstanties, zoals het Openbaar Ministerie en de FIOD, gold een uitzondering.
Inzagemogelijkheid inmiddels herzien
Voor veel UBO’s was en is de publieke toegang tot de UBO-gegevens een doorn in het oog. In het licht hiervan heeft het Europees Hof van Justitie (HvJ EU) in november 2022 uitspraak gedaan over de verenigbaarheid van het UBO-register met het recht op eerbiediging van het privéleven en het recht op bescherming van persoonsgegevens. Het Hof oordeelde dat de publieke toegankelijkheid van de UBO-gegevens een ernstige inmenging vormt op deze Europese grondrechten.
Het inperken van deze grondrechten kan uitsluitend worden gerechtvaardigd indien dit het algemeen belang nastreeft en de maatregel noodzakelijk en proportioneel is, zo stelt het Hof. Volgens het Hof gaat de maatregel verder dan wat noodzakelijk wordt geacht en is deze niet evenredig met het nagestreefde doel.
In reactie hierop heeft minister Kaag van Financiën op 20 januari 2023 een brief gestuurd naar de Tweede Kamer. Hierin schetst zij de gevolgen van de uitspraak van het Hof voor Nederland. Aan de KvK is gevraagd tijdelijk géén informatieverstrekkingen uit het UBO-register meer te verzorgen. Belangrijk om te weten: de uitspraak heeft geen invloed op de plicht voor juridische entiteiten om UBO’s te registreren.
Kortom, waar staan we nu?
De registratieplicht met betrekking tot het UBO-register blijft bestaan, maar voor toegang tot de opgenomen informatie is nu een drempel opgeworpen. Toegang is beperkt tot personen of organisaties met een legitiem belang. Deze term is vooralsnog onduidelijk en zal mettertijd door wetgeving en de rechter moeten worden verduidelijkt.
Bovi & Ox houdt u op de hoogte van de laatste stand van zaken. Volg onze LinkedIn-pagina om op te hoogte te blijven van het laatste nieuws.
Eerder publiceerden we de volgende artikelen met betrekking tot het UBO-register: